26 sierpnia 2022

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



     W Puńsku na Sejneńszczyźnie na styku dwóch narodowych tożsamości, jednym z zabytków świadczących o litewskim dziedzictwie kulturowym jest skansen (zagroda litewska), którą oddano do użytku 30 lat temu (1992 r.) Budynki pochodzą z przełomu XIX i XX wieku i są usytuowane po lewej stronie drogi Puńsk - Sejny. Cztery budynki zagrody: chata wiejska, dwa spichlerze (świrnie) i oborę przeniesiono z pobliskiej wsi Wojtokiemie, a stodołę odtworzono na podstawie dawnych informacji. Położenie skansenu u podnóża wzniesienia, które osłania je od wiatru północnego, jest nawiązaniem do tradycji ulokowania zagród chłopskich w czasie powstawania wsi tzw. kolonijnych.  

     Budynki skansenu ułożone są w tzw. kwadrat. Blisko drogi jest usytuowana  dwudrzwiowa stodoła z tzw. plewnikiem na zapleczu. Naprzeciwko stodoły stoi okazała wiejska chata, zaś w poprzek do nich stoją obora i świreń. Między świrniem i wiejską chatą znajduje się studnia z żurawiem, obok niej drugi, mniejszy świreń. Ponadto przy chacie urządzono tradycyjny wiejski dawny ogródek. Zagroda posiada również drewniane ogrodzenie ze sztachet. Była to typowa zagroda wielobudynkowa dla średniozamożnego rolnika, najbardziej charakterystyczna na terenie Sejneńszczyzny.    Chata wiejska składa się z trzech izb, oraz dużej sieni. 

     Wyposażenie takiej chaty to wysoki gliniany piec, stół, ławy, łóżka, kołyska, komoda, szafa. W chacie znajduje się także warsztat tkacki, snowarka, kołowrotek, kufer do przechowywania posagu. Dawniej w kuchni toczyło się całe życie. Natomiast budynek obory podzielony jest na trzy pomieszczenia, do których prowadzą oddzielne wejścia od podwórka. W oborze osobno trzymano krowy, świnie, owce i konie. W budynku stodoły przechowywano płody rolne, maszyny rolnicze i inne narzędzia pracy. Obecnie budynek służy do wystawiania litewskich sztuk teatralnych, występów zespołów folklorystycznych oraz spotkań kapeli ludowych. Wewnątrz stodoły są ławki dla widzów oraz scena dla artystów wraz z rekwizytami teatralnymi, gdzie co roku odbywa się "Festiwal Teatrów Stodolanych". 

      Budynki w skansenie są drewniane, zrębowe, posadowione na dużych kamieniach lekko powiązanych wapnem i cementem, a do pokrycia dachów użyto słomy żytniej. Wszystkie znajdujące się w skansenie przedmioty przybliżają historię tych ziem. Warto się z nimi zapoznać i zwiedzić ten urokliwy skansen litewskiego dziedzictwa ludowego  i kulturowego w Puńsku na Sejneńszczyźnie, ponieważ niektóre zwyczaje i ich tradycja są niespotykane w żadnym innym miejscu w kraju.

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

Skansen w Puńsku to zabytek świadczący o litewskim dziedzictwie ludowym i kulturowym.



 

16 sierpnia 2022

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



    W Puńsku na Sejneńszczyźnie na pograniczu polsko - litewskim odbyło się jedno z barwniejszych świąt w kalendarzu katolickim. Zielna jest świętem, które zbiega się z odpustem w parafii Puńsk, w tym roku mija 425 lat od powstania parafii. Wierni idą do kościoła z kwiatami, ziołami, kłosami zbóż, kobiety w strojach ludowych z wiankami z lnu na głowach. Od 1967 r. w parafii poszczególne wsie wykonują wieńce - ołtarzyki, które są święcone podczas Sumy. Jarmark na Zielnej w Puńsku jest coraz szerzej znany, chętnie przyjeżdżają turyści z głębi Polski i zza granicy.  W tegorocznym święcie Zielnej w Puńsku gościł minister rolnictwa Litwy Kęstutis Navickas. 

    Nowością tegoroczną był pochód  z wieńcami dożynkowymi od Urzędu Gminy do Kościoła. Dotychczas wieńce od razu kładziono na schodach kościoła, gdzie były święcone i wnoszone do świątyni. Pochód uatrakcyjnił tę część Zielnej. Goście mogli zobaczyć cały korowód z wieńcami, oraz bliżej im się przyjrzeć. Podczas dorocznego trwania  święta odbyła się Msza św. w intencji rolników i  ich rodzin oraz  za pomyślność  za zebrane plony. Po Mszy św. tradycyjnie niesione są chorągwie i ołtarzyki, najważniejszą część procesji stanowią wieńce dożynkowe. Niektóre są skomponowane po mistrzowsku, zawierają wiele elementów nowoczesnej kultury, inne zaś swoje piękno kryją w tradycji, są wykonane z kłosów zbóż i ziół. 

     Wieńce symbolizują nie tylko podziękowanie Bogu za zebrane plony, ale także są dowodem istnienia twórczości ludowej.  Po zakończeniu uroczystości kościelnych  odbył się  XXXVIII  Festiwal Folklorystyczny „Suduvos Metai”(Rok Sudowii). Na scenie tego festiwalu zaprezentowały się miejscowe zespoły ludowe. Podziwiać można było stroje ludowe i posłuchać pieśni litewskich. Odbyła się też parada motocykli oraz wypuszczono gołębie sportowe z placu przy kościele. Podczas trwania święta Zielnej odbył się jarmark rękodzieła , sztuki ludowej i kulinarnej. Na jarmark przyjechali twórcy ludowi z Litwy i kraju,  na którym  można było zakupić ceramikę, wyroby z drewna i gliny, wycinanki, tkaniny, hafty, koszyki, książki i inne dzieła artystów ludowych. Można również spróbować litewskiego chleba, pysznych ciast, słodkiego miodu.   

W trakcie jarmarku była  czynna wystawa gołębi i ptactwa domowego z Litwy (Pałanga-Kłajpeda-Siaulai). Okoliczni mieszkańcy i wszyscy zwiedzający przybywają nie tylko na zakupy, ale również po to, aby nacieszyć oko mnóstwem eksponatów, chętnie też zagadują twórców ludowych, pytają o ich pracę, technikę wykonania.  Zielna -  to święto przypadające między zakończeniem prac letnich a rozpoczęciem prac jesiennych, gdzie związki człowieka z przyrodą są bardzo bliskie, święto bardzo szybko zadomowiło się, a w kościołach w tym dniu rozpoczęto święcić zioła. Stąd nazwa tradycyjnej Zielnej. 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.



 

"Zielna 2022" Puńsk to ludowa tradycja i obrzęd litewskiej kultury materialnej na Sejneńszczyźnie.